Een seksueel overdraagbare aandoening (soa) is in het buitenland gemakkelijk op te lopen. Ver van de vertrouwde omgeving, onder bijzondere omstandigheden en in een andere stemming zijn de risico's gemakkelijker uit het oog te verliezen.
Soa's komen overal voor, maar in sommige delen van de wereld is de kans op het krijgen van een soa na onbeschermd seksueel contact groter dan in Nederland. In Azië, Afrika en Zuid-Amerika, de Caraïben, maar ook in Oost-Europa is het aantal mensen met een soa veel groter dan in Nederland. Bovendien ontbreken in het buitenland dikwijls goede medische voorzieningen. Medicijnen zijn moeilijk of niet verkrijgbaar en de middelen om soa's op te sporen zijn beperkt.
Er zijn virale en bacteriële oorzaken van soa's:
· Virale verwekkers zijn onder andere het herpesvirus, het hepatitis B virus, het genitale wrattenvirus en HIV. Een virus blijft ondanks behandeling vaak in het lichaam aanwezig. Het gevolg is dat de klachten kunnen blijven terugkomen. Ook zonder klachten kan men besmettelijk zijn voor anderen.
· Bacteriële verwekkers zijn onder andere chlamydia, gonorroe en syfilis. Deze infecties zijn goed te behandelen, maar om ernstige gevolgen te voorkomen moeten ze wel op tijd worden vastgesteld. Omdat niet alle infecties klachten geven, is dat niet altijd mogelijk.
Meer informatie over de verschillende soa's is te vinden op de website van Soa-Aids Nederland:
www.soaaids.nl
Soa's kunnen opgelopen worden door onbeschermde seks. Onbeschermde seks is vaginale geslachtsgemeenschap zonder condoom, anale geslachtsgemeenschap zonder condoom en voldoende glijmiddel, orale seks zonder condoom of beflapje met een partner waarvan niet bekend is of deze soa-vrij is.
Soa kunnen wondjes in het slijmvlies van de geslachtsdelen en eventueel ook anus veroorzaken waardoor het HIV-virus gemakkelijker overdraagbaar is. Wanneer iemand besmet is met een soa, is de kans op overdracht van HIV bij onbeschermde seks dus groter. Het is mogelijk verschillende soa's tegelijkertijd te hebben.
Het is bekend dat behalve sekstoeristen ook veel andere reizigers wisselende seksuele contacten hebben (zoals alleenreizende jongeren). Uit internationale onderzoeken blijkt bovendien dat reizigers die zich voornemen om geen seks te hebben op reis, soms tóch incidenteel seksueel contact hebben. Vooral deze groep is niet goed voorbereid (geen condooms bij zich) waardoor de kans op onveilige seks toeneemt. Let op dat het hier niet alleen gaat om seks met lokale bevolking, risico op soa’s loop je ook met andere Nederlanders of Europeanen.
Soa's komen ook onder prostituees veel voor. Het aantal met HIV geïnfecteerde prostituees verschilt per land en is soms erg hoog. Er zijn landen waar prostituees door geld- en kennisgebrek of onder dwang toegeven aan riskant seksueel gedrag. Vaak vindt prostitutie plaats onder slechte omstandigheden. De prostitutiesector in Afrikaanse en Aziatische landen is vaak niet goed zichtbaar; de vrouwen werken soms in uitgaanscentra, cafés en restaurants waardoor men vaak in eerste instantie niet in de gaten heeft met een prostituee te maken te hebben. Ook bij zakentransacties worden vaak prostituees ingezet, zonder dat hierom verzocht is.
Door risicovol gedrag te vermijden en áltijd veilig te vrijen (hier én in het buitenland) wordt de kans op een soa zeer klein. Condooms bieden goede bescherming tegen soa's. Het is aan te raden om altijd condooms uit Nederland mee te nemen, ook als seks tijdens de reis niet de bedoeling is van de reiziger. Condooms zijn in het buitenland vaak minder makkelijk verkrijgbaar dan in Nederland en kunnen van een slechte kwaliteit zijn of een verkeerde maat hebben. Bij het gebruik van condooms zijn de volgende zaken belangrijk:
· de houdbaarheidsdatum
· het CE-logo op de verpakking (dan voldoet het condoom aan de Europese richtlijn);
· condooms dienen op een koele en donkere plek bewaard te blijven; dus liever niet in de zon en ook niet in de portemonnee bijvoorbeeld, omdat ze zo kunnen beschadigen
· glijmiddel op waterbasis gebruiken. Olie en vetten tasten het condoom aan.
Wanneer iemand in het buitenland een soa-risico heeft gelopen, dient ter plekke een arts bezocht te worden. Een soa gaat zelden vanzelf over, dus het is belangrijk dat de reiziger niet met een (vermoedelijke) soa blijft doorlopen. Onthoud: niet alle soa's geven klachten! Bij terugkomst in Nederland is het verstandig om opnieuw een arts te bezoeken, ook al zijn er geen klachten. Het is mogelijk dat het soa-onderzoek en/of de behandeling niet afdoende zijn geweest. Voor (anoniem) soa-onderzoek en eventuele behandeling kunnen mensen terecht bij de huisarts, een drempelvrije soa-polikliniek of de regionale GGD.